Bank centralny i jego funkcje
Autor: Arek Czapla
W naszym kraju bankiem centralnym jest Narodowy Bank Polski (NBP), który odpowiada za politykę pieniężną państwa. Termin ten jest bardzo enigmatyczny i w pierwszym momencie nie widać związku pomiędzy ogólnopaństwowym działaniem a naszym budżetem domowym, a ten związek jednak istnieje i jest bardzo ważny.
Narodowy Bank Polski (NBP)
Pełni on funkcje centralnego banku państwa, co oznacza, że jest też bankiem emisyjnym i bankiem banków. Co to oznacza w praktyce?
Uwaga! Jako bank centralny NBP obsługuje budżet państwa oraz rachunki bankowe rządu, instytucji centralnych, jednostek budżetowych i funduszy celowych państwa, zapewniając też realizację ich zleceń płatniczych. Zarządza też rezerwami walutowymi państwa.
Jako bank emisyjny NBP ma wyłącznie prawo do wprowadzania do obiegu naszej waluty, złotych i groszy, prawnego środka płatniczego w naszym kraju. Określa wielkość emisji, jej termin oraz wzory znaków pieniężnych i monet, kontrolując ilość pieniądza w obiegu.
Bank banków
Narodowy Bank Polski jest bankiem banków, a to oznacza, że dąży on do kształtowania warunków, które są niezbędne do działalności polskiego systemu finansowego, organizuje system rozliczeń pieniężnych, reguluje płynność banków i ich refinansowanie.
Uwaga! Głównym celem NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen i wartości pieniądza, bo stabilność cen jest podstawowym warunkiem stworzenia trwałych fundamentów długofalowego wzrostu gospodarczego, budowania naszej zamożności.
Narodowy Bank Polski stosuje strategię bezpośredniego celu inflacyjnego, tzn. określa cel inflacyjny, a następnie - poprzez Radę Polityki Pieniężnej - dostosowuje poziom podstawowych stóp procentowych tak, by osiągnięcie tego celu było jak najbardziej prawdopodobne.
Uwaga! Od inflacji zależy to czy każdy z nas drożej, czy taniej zapłaci za produkty żywnościowe i inne zakupy.
Rada Polityki Pieniężnej
To jeden z organów NBP. Tworzą ją: przewodniczący, którym zawsze jest prezes NBP, oraz 9 członków. Tych - po trzech - na 6-letnią kadencję powołują: Prezydent RP, Sejm i Senat spośród osób, które wyróżniają się wiedzą z zakresu finansów. Członkowie RPP nie mogą być powołani na drugą kadencję. To zaś gwarantuje niezależność tego organu.
Uwaga! Rada Polityki Pieniężnej ustala założenia polityki pieniężnej. Decyduje jaka jest wysokość stóp procentowych. Określa m.in. poziom obowiązkowej rezerwy (tworzą ją środki, które stanowią pewną określoną część depozytów wpłacanych do banków komercyjnych, która nie może służyć do finansowania akcji kredytowej - trafiają na prowadzony dla każdego banku komercyjnego lub SKOK-u rachunek w NBP) i wysokość jej oprocentowania.
Od decyzji RPP, która określa wysokość stóp procentowych zależy oprocentowanie lokat i kredytów bankowych, co ma m.in. wpływ na to ile pieniędzy oddamy bankowi za udzielenie kredytu albo jakie karne odsetki zapłacimy, jeśli nie zwrócimy długu w określonym terminie (trzeba pamiętać o tym, że do tego dochodzą inne opłaty dodatkowe i marża).
Uwaga! Obecnie stopy procentowe są najniższe w historii (stopa referencyjna wynosi 1,5%).
Z kolei rezerwy obowiązkowe ułatwiają rozliczenia pomiędzy bankami komercyjnymi i ograniczają wielkość nadwyżkowych środków, które pozostają do dyspozycji banków, zmniejszając tym samym konieczność przeprowadzenia operacji absorbujących płynność z rynku i przyczyniając się do zmniejszenia zmienności rynkowych stóp procentowych, od których zależy oprocentowanie kredytów (zwłaszcza hipotecznych).
Licencjonowane artykuły dostarcza Artelis.pl.
