Rola rynku pieniężnego w gospodarce państwa
Autorem artykułu jest Radosław Pokrzywnicki
Na świecie każdego dnia obraca się ogromną ilością pieniędzy, niezbędnych do pokrycia zobowiązań wielu państw. Czy zdajemy sobie jednak sprawę w jaki sposób się to odbywa? Czy wiemy jak działają instytucje finansowe w kraju i na świecie? Znajomość rynku finansowego i jego mechanizmów z pewnością pomoże nam lepiej zarządzać pieniędzmi.
Miejscem najbardziej płynnych aktywów finansowych służącym jednostkom gospodarczym do pokrycia zapotrzebowania na kapitał obrotowy jest rynek pieniężny. Następuje to głównie przez zaciąganie kredytów i pożyczek krótkoterminowych. Jest to również rynek, na którym szczególną aktywność wykazują instytucje finansowe, w tym banki. Niejednokrotnie poszukują one możliwości ulokowania wolnych środków pieniężnych nawet na bardzo krótki czas, taki jak na przykład 1-2 dni czy tydzień. Możliwości ulokowania wolnych środków na tak krótkie okresy, mogą poszukiwać również przedsiębiorstwa, aby od posiadanych nadwyżek otrzymać więcej w stosunku do tego, co mogą uzyskać przetrzymując je na rachunkach bankowych. Tak więc główna funkcja rynku pieniężnego sprowadza się do przynoszenia dochodu od wolnych w danym momencie aktywów oraz do zapewnienia ciągłości w regulowaniu zobowiązań.
Rynek pieniężny służy również państwu do realizacji określonej polityki monetarnej, w szczególności przez wpływ na wielkość strumienia podaży pieniądza i prędkość jego cyrkulacji w gospodarce. Do podstawowych instrumentów rynku pieniężnego zalicza się: bony skarbowe, bony pieniężne, bony komercyjne przedsiębiorstw, weksle, czeki, akcepty bankowe oraz certyfikaty depozytowe.
Z punktu widzenia terytorium działania rynku pieniężnego, wyróżnia się rynek międzynarodowy, ogólnonarodowy i regionalny. Rynek ten cechuje doskonała konkurencja, co oznacza, iż ceny walorów tego samego rodzaju i o jednakowym okresie zapadalności ustalane są w wyniku gry podaży i popytu. Rynek ten jest tym bardziej sprawny, im lepiej jest rozwinięty system instytucji finansowych. Ich duża ilość zwiększa skalę przepływów finansowych i wywołuje potrzebę tworzenia nowych instrumentów wyzwalających skłonność do oszczędzania. Na rynku pieniężnym nadwyżki środków występujące w jednym regionie mogą być przenoszone do innych regionów w wyniku powiązań instytucji finansowych z kontrahentami z całego kraju albo z różnych krajów.
Ze względu na wielkość transakcji przeprowadzanych na rynku pieniężnym, wyróżnia się rynek centralny, zwany też hurtowym, oraz rynek detaliczny.
Pierwszy z nich obejmuje duże transakcje, na ogół między bankami, innymi instytucjami finansowymi oraz dużymi przedsiębiorstwami. Pożyczkobiorcami w tym segmencie rynku są duże banki (często bank centralny), przedsiębiorstwa o silnej pozycji finansowej jak również rząd. Z kolei pożyczkodawcami mogą być wszyscy dysponujący dużymi kwotami gotówki. Na przykład mogą to być wielokrotności 100 tys. lub 1 mln dolarów. Rynek ten nie zawsze musi mieć określonych miejsc działania, gdyż transakcje mogą być zawierane za pośrednictwem łącz telekomunikacyjnych lub komputerowych. Jego podstawowa funkcja sprowadza się do obracania określonymi pakietami walorów w poszukiwaniu możliwie najlepszej ich lokaty na krótki termin.
Z kolei rynek detaliczny tworzą banki udzielające kredytów krótkoterminowych swoim klientom. Zakresem działania może on obejmować cały kraj lub tylko wybrany region. Przyjmuje się także, iż drobne transakcje papierami wartościowymi, np. wekslami, to detaliczny rynek pieniężny. Nic nie stoi na przeszkodzie, by banki działające na rynku detalicznym, były także uczestnikami pieniężnego rynku hurtowego. Istnieją także banki działające tylko w skali regionalnej lub nawet lokalnej. Dotyczy to banków małych, utrzymujących się ze współpracy z podmiotami lokalnymi. W związku z tym można się także spotkać z pojęciem "lokalny rynek kredytu krótkoterminowego"
Walory występujące na rynku pieniężnym są także w zróżnicowany sposób oprocentowane. Wysokość oprocentowania zależy od stopnia oceny wypłacalności emitenta oraz od stopnia trudności zmiany tego waloru na gotówkę, czyli płynności. Na przykład oprocentowanie weksli skarbu państwa jest niższe od oprocentowania weksli przedsiębiorstw, gdyż te ostatnie obarczone są wyższym ryzykiem niewypłacalności. Regułą tego rynku jest fakt, iż stopy oprocentowania emitowanych na nim walorów mają tendencje do wahań w tym samym kierunku. W przypadku wystąpienia relatywnie wyższego oprocentowania określonego waloru, popyt na niego wzrośnie, co doprowadzi do wzrostu jego ceny rynkowej, a to z kolei spowoduje spadek jego stopy oprocentowania. Największymi segmentami rynku pieniężnego, ze względu na rodzaj transakcji są: rynek lokat między bankowych i rynek weksli skarbowych, czyli weksli emitowanych przez rząd; noszą one także nazwę bonów skarbowych.
Znajomość rynku pieniężnego pozwala nie tylko na lepszą ocenę naszej obecnej sytuacji finansowej, ale również jest niezwykle pomocna przy prognozowaniu przyszłości naszych środków finansowych. Umiejętne zarządzanie swoimi finansami, z pewnością pomoże nam w lepszym zabezpieczeniu oszczędności oraz maksymalizacji zysków zarówno w krótkim jaki i w długim okresie inwestycyjnym.
---Artykuł pochodzi z serwisu www.Artelis.pl
